เสพติดพนัน: ความใหญ่โตของปัญหาและแนวทางแก้ไข

Oninenewstime.com : ศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน ร่วม สสส. เผยผลวิจัย พร้อมเปิดตัวหนังสือ “เสพติดพนัน: ความใหญ่โตของปัญหาและแนวทางแก้ไข” ชี้ คนติดการพนันแต่ละคนสร้างผลเสียหายให้กับครอบครัว ญาติพี่น้อง เพื่อน ราว 10-17 คน 

วันที่ 26 พฤศจิกายน 2562  ณ โรงแรมเอเชีย กรุงเทพฯ  ศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน คณะเศรษฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ร่วมกับ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) จัดเสวนาวิชาการพร้อมเปิดตัวหนังสือ “เสพติดพนัน: ความใหญ่โตของปัญหาและแนวทางแก้ไข” โดยมี นายวิเชษฐ์ พิชัยรัตน์ ประธานคณะกรรมการกำกับทิศทางกลุ่มแผนงานลดปัญหาจากการพนัน สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) เป็นประธานในพิธีเปิด  

รศ.วิทยากร เชียงกูล เจ้าของผลงานวิจัยและหนังสือ “เสพติดพนัน : ความใหญ่โตของปัญหาและแนวทางแก้ไข” เปิดเผยว่า ผลงานนี้ ได้รับทุนสนับสนุนการวิจัยจากศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน จัดทำขึ้นโดยหวังให้ทุกฝ่ายตระหนัก ถึงปัญหาจากการพนัน อันจะนำไปสู่การร่วมมือในการป้องกัน และลดผลกระทบจากการพนันในสังคมไทย

จากการวิจัยเชิงเอกสารแล้วสรุปองค์ความรู้ ทำให้เห็นถึงความใหญ่โตของปัญหาจากการพนัน เข้าใจสาเหตุและผลกระทบ และพบว่าสังคมไทยส่วนใหญ่ ยังไม่รับรู้ว่า “การติดพนัน” เป็นอาการป่วยชนิดหนึ่ง ที่ต้องการการดูแลรักษาอย่างถูกวิธี ในส่วนสุดท้าย ได้นำเสนอแนวทางป้องกัน วิธีการบำบัดคนติดการพนัน  และจัดทำข้อเสนอสำหรับประเทศไทยด้วย

ผลการวิจัยพบว่า ผลเสียหายของการติดพนัน มีทั้งด้านสุขภาพกาย สุขภาพจิตใจ เศรษฐกิจและสังคม อาทิ ขาดประสิทธิภาพในการเรียน ทำงาน ปัญหาด้านการเงิน ปัญหาความสัมพันธ์กับครอบครัว ปัญหายักยอก ฉ้อโกง อาชญากรรม

รวมไปถึงปัญหาที่เชื่อมโยงไปสู่ปัญหาอื่นๆ เช่น ติดเหล้าและสารเสพติดอื่นๆ มีการวิจัยระบุว่า ผลเสียหายทางอ้อม ที่เกิดกับคนเสพติดการพนันคือ การเพิ่มความเสี่ยง ในการติดเหล้าและสารเสพติดอื่น ที่มีผลเสียต่อสุขภาพ และคนเสพติดการพนัน จะมีนิโคตินในร่างกายมากกว่าคนทั่วไป ซึ่งการเสพติดซ้ำซ้อนจะทำให้การแก้ปัญหายุ่งยากขึ้นไปอีก

ด้านสุขภาพจิต

คนติดพนัน จะมีปัญหาความผิดปกติด้านอารมณ์ นักวิจัยพบว่า คนติดพนันเป็นโรคซึมเศร้าแบบขั้วเดียวถึง 70% และความผิดปกติด้านอารมณ์รุนแรงสลับไปมา 2 ขั้ว 30% ผลเสียหายจากการติดพนันอย่างหนักคือ การคิดเรื่องฆ่าตัวตายและพยายามฆ่าตัวตาย

ราว 17-24% ของคนติดพนันอย่างหนัก มีการพยายามฆ่าตัวตายครั้งหนึ่งในชีวิต ส่วนใหญ่จะเกิดขึ้นทันทีหลังจากเล่นสูญเสียเงินจำนวนมาก และผลเสียด้านสุขภาพจิตอีกเรื่องคือ การสร้างและคงรักษาไว้ซึ่งกระบวนการรู้คิดที่บิดเบือน เกี่ยวกับการเล่นการพนัน เช่น การคิดว่าตัวเองมีทักษะการเล่นพนันแบบเอาชนะได้ เชื่อว่าโอกาสแพ้ชนะมี 50-50 ทั้งที่ความจริงแล้ว การพนันหลายอย่าง การชนะมีเปอร์เซ็นต์ต่ำกว่าการแพ้หลายเท่ามาก ฯลฯ

ผลเสียหายด้านเศรษฐกิจสังคม

คณะกรรมาธิการศึกษาผลกระทบของการพนันแห่งชาติของสหรัฐฯ รายงานว่า ความเสียหายทางด้านการเงิน ค่าใช้จ่ายทางการกฎหมาย และการสูญเสียผลิตภาพของการทำงาน อันเนื่องมาจากการติดการพนันของชาวอเมริกัน มีมูลค่าราว 5,000 ล้านดอลล่าร์สหรัฐต่อปี และคนติดการพนันแต่ละคน สร้างผลเสียหายให้กับครอบครัว ญาติพี่น้อง เพื่อน ราว 10-17 คน  

สาเหตุและปัจจัยเสี่ยงของการติดพนันมีตั้งแต่

1) ปัจจัยทางกายภาพ สมองและจิตใจ คนที่มีบุคลิกหุนหันพลันแล่น ขาดความยับยั้งชั่งใจ ชอบเสี่ยง คนที่มีปัญหาความผิดปกติด้านจิตใจ อารมณ์ ความเครียด ซึมเศร้า รู้สึกโดดเดี่ยวจากสังคม ขาดความภูมิใจในตัวเอง

2) ครอบครัว สภาพแวดล้อม เช่น ชีวิตในวัยเด็กพ่อแม่ติดการพนัน ติดสารเสพติด ยากจน การศึกษาน้อย ไม่ได้รับการเลี้ยงดูที่ดีเพียงพอ มีญาติพี่น้องหรือคนชุมชนเล่นการพนัน

3) การรู้คิด ทัศนคติ การหลงผิดเรื่องการพนัน การมีความหวังแบบผิดๆ อยากรวยเร็ว คิดว่าเป็นทางออกในการแก้ปัญหาความเครียด ปัญหาเศรษฐกิจ หรือวัฒนธรรม-ความเชื่อเรื่องโชคลาง สิ่งศักดิ์สิทธิ์

รศ.วิทยากร กล่าวด้วยว่า การตระหนักถึงกลุ่มและปัจจัยเสี่ยงของคนติดพนัน ที่มีลักษณะแตกต่างกันในบางแง่มุม จะช่วยให้เข้าใจสาเหตุ และที่มาของแนวทางป้องกัน และการบำบัดคนติดพนันได้รอบด้านมากขึ้น

แนวทางการป้องกัน

โดยเฉพาะในกลุ่มวัยรุ่น ซึ่งเป็นกลุ่มที่เสี่ยงที่สุด เนื่องจากสมองวัยรุ่นยังพัฒนาไม่เต็มที่ ความสามารถในการรู้คิดยังมีจำกัด ทำให้พวกเขามีแนวโน้ม จะคิดบิดเบือนเกี่ยวกับเรื่องการพนันได้มากกว่าผู้ใหญ่ สมองส่วนหน้า เกี่ยวกับการยับยั้งชั่งใจของกลุ่มวัยรุ่น ยังพัฒนาไม่เต็มที่

ขณะที่สมองส่วนหลังเกี่ยวกับความอยาก พัฒนาไปแล้ว ทำให้วัยรุ่นชอบเสี่ยง ชอบสนองความพอใจ และผลตอบแทนระยะสั้น มากกว่าที่จะคำนึงถึงผลเสียหายในระยะยาว และพบว่าวัยรุ่นมีสัดส่วนเล่น และติดการพนันต่อประชากรวัยเดียวกัน 4-8% ซึ่งสูงกว่าประชากรวัยผู้ใหญ่ 1-2 เท่าตัว

“แนวทางการป้องกันในหมู่เด็กเยาวชน เช่น การอธิบายโดยใช้สื่อ สัมมนาพูดคุยให้เข้าใจเรื่องการหลงผิดเรื่องการพนัน ว่าจริงๆ แล้วมีความเสี่ยงมาก โอกาสชนะมีความเป็นไปได้น้อยมาก

การส่งเสริมพัฒนาจิตวิทยาทางบวก ทำให้มีความเข้มแข็ง รู้จักดูแลควบคุมความคิด จิตใจ อารมณ์ แก้ปัญหาเป็น และการให้คำปรึกษาโดยนักบำบัด ศูนย์ให้คำปรึกษาทางโทรศัพท์หรือออนไลน์ การบำบัดเยียวยาโดยนักจิตวิทยา การบำบัดแนวพฤติกรรมการรู้คิด (Cognitive Behavioral Therapy) จะเปลี่ยนแปลงแนวคิดการรับรู้ที่บิดเบือน เป็นการคิดอย่างมีเหตุผลและสมจริง มองโลกในแง่บวก”

รศ.วิทยากร กล่าวในตอนท้ายว่า การแก้ปัญหาในระดับประเทศ ควรมีการตั้งสถาบัน เพื่อวิจัยเผยแพร่ความรู้ ในทางป้องกันและเยียวยาปัญหาการเสพติดการพนัน ที่สามารถให้บริการได้อย่างทั่วถึง  เนื่องจากปัญหาของคนติดพนันคือ มักไม่รู้ตัว ไม่ยอมรับ และปกปิดครอบครัว จนเปิดปัญหาหนัก แล้วจึงจะยอมรับและยอมไปรับการบำบัด ซึ่งโดยทั่วไป ผู้เข้ารับการบำบัด มีโอกาสได้รับการฟื้นฟู ลด หรือ เลิกเล่นการพนันได้