การเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและสังคม ตลอดจนความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีการแพทย์และสาธารณสุข ทำให้อัตราการเกิด อัตราการตายที่ลดลง และอายุเฉลี่ยที่ยืนยาวขึ้นของคนไทย ส่งผลให้ประเทศไทยก้าวเข้าสู่การเป็นสังคมผู้สูงอายุในระยะเวลาอันสั้น และเมื่อบุคคลก้าวเข้าสู่ภาวะสูงวัย ร่างกายย่อมมีการเปลี่ยนแปลงและเสื่อมลงตามธรรมชาติ ผู้สูงอายุจึงจัดเป็นกลุ่มที่เสี่ยงต่อการเกิดปัญหาด้านสุขภาพ และโรคสมองเสื่อม เป็นโรคหนึ่งในโรคเรื้อรังที่เกิดจากการเสื่อมของอวัยวะต่างๆ
นายแพทย์สมชาย โตวณะบุตร ผู้ทรงคุณวุฒิทางประสาทวิทยา โรงพยาบาลธนบุรี2 กล่าวถึงภาวะสมองเสื่อมเกิดขึ้นได้หลายสาเหตุแต่โดยปกติแล้วเซลล์สมองจะมีโอกาสเสื่อมลงเรื่อยๆช้าๆ และจะมีอาการเด่นชัดขึ้นในวัยสูงอายุ 65 ปีขึ้นไป ภาวะสมองเสื่อมที่พบได้บ่อยคือ โรคอัลไซเมอร์ รองมาเป็นภาวะสมองเสื่อมจากโรคหลอดเลือดสมองที่มีปัจจัยเสี่ยง เช่น ความดันโลหิตสูง ,ไขมันสูง , โรคเบาหวาน เป็นต้น
สาเหตุภาวะสมองเสื่อมจากหลายปัจจัย เช่น ฮอร์โมนไทรอยด์ การขาดวิตามินบี การได้รับสารพิษที่เข้าไปทำลายเซลล์สมอง เนื้องอกในสมองบางชนิด การติดเชื้อจำพวก ซิฟิลิส หรือ HIV และภาวะสมองเสื่อมในโพรงสมองใหญ่ เป็นต้น
10 อาการเตือนที่บ่งบอกภาวะสมองเสื่อม
1. สูญเสียความจำโดยเฉพาะเรื่องที่เพิ่งเกิดขึ้น
2. ทำกิจวัตรประจำวันที่คุ้นเคยไม่ได้เหมือนเดิม
3. มีปัญหาในการใช้ภาษา เช่น ลืมคำศัพท์ง่ายๆใช้ศัพท์ผิดความหมาย
4. สับสนวันเวลาและสถานที่
5. สูญเสียการตัดสินใจ
6. มีปัญหาเกี่ยวกับความคิดรวบยอด เช่น บวกลบคูณหารไม่ได้เหมือนก่อน
7. วางของผิดที่แบบแปลกๆ
8. อารมณ์หรือพฤติกรรมเปลี่ยนแปลง
9. บุคลิกภาพเปลี่ยนไป
10. ชอบเก็บตัว สูญเสียความคิดริเริ่ม
อาการเตือนเหล่านี้หากทิ้งไว้อาจลุกลามเป็นโรคสมองเสื่อมได้ โดยแพทย์ต้องอาศัยการตรวจร่างกายตรวจสอบประวัติทางการแพทย์ และการทำแบบทดสอบภาวะการจำ แพทย์จะทำการตรวจพิเศษเพิ่มเติม เช่น ตรวจเลือดทั่วไป เพื่อคัดแยกโรคต่างๆที่มีผลต่อความจำ โดยแพทย์อาจทำการตรวจปัญหาที่เกิดขึ้นในสมอง โดยการถ่ายภาพสมอง CT Scan หรือ MRI
ในส่วนการดูแลรักษาเพื่อบรรเทาอาการ จะแบ่งตามอาการและความรุนแรงที่เกิดขึ้น การรักษามีทั้งการใช้ยาและไม่ใช้ยา ซึ่งแพทย์จะพิจารณาตามอาการและตามความเหมาะสม รวมทั้งการเลือกกินอาหารที่มีประโยชน์มีส่วนประกอบจากผัก ผลไม้ ธัญพืช เนื้อปลา ซึ่งจะช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดภาวะสมองเสื่อม