“วันอาสาฬหบูชา” หมายถึงการบูชาในวันเพ็ญเดือนอาสาฬหะ หรือเดือน 8
ความสำคัญของวันอาสาฬหบูชา เป็นวันที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงพระธรรมที่ตรัสรู้เป็นครั้งแรก จึงถือได้ว่าวันนี้เป็นวันที่พระพุทธเจ้าทรงประกาศพระพุทธศาสนาเป็นครั้งแรก หลังจากตรัสรู้
โดยแสดงปฐมเทศนา คือ “ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร” โปรดปัญจวัคคีย์ทั้งห้า จนพระอัญญาโกณฑัญญะได้บรรลุธรรม และขอบวชเป็นพระภิกษุรูปแรกในพระพุทธศาสนา
ซึ่งพระพุทธเจ้าทรงบวชให้ด้วยวิธี “เอหิภิกขุอุปสัมปทา” จึงถือว่าวันนี้เป็นวันที่มีพระรัตนตรัยครบองค์สามครั้งแรกในโลก คือ พระพุทธ พระธรรม และพระสงฆ์
มีการสรุปเหตุการณ์สำคัญที่เกิดขึ้นในวันอาสาฬหบูชาไว้โดยย่อ ดังนี้
- เป็นวันแรกที่พระพุทธเจ้าทรงประกาศศาสนาพุทธ
- เป็นวันแรกที่พระบรมศาสดาทรงแสดงพระธรรมจักร ประกาศสัจธรรม อันเป็นองค์แห่งพระสัมมาสัมโพธิญาณ
- เป็นวันที่พระอริยสงฆ์สาวกองค์แรกบังเกิดขึ้นในโลก คือ พระอัญญาโกณฑัญญะ ได้รับประทานเอหิภิกขุอุปสัมปทา ในวันนั้น
- เป็นวันแรกที่บังเกิดสังฆรัตนะ สมบูรณ์เป็นพระรัตนตรัย คือ พระพุทธรัตนะ พระธรรมรัตนะ พระสังฆรัตนะ